Bốn Người Bạn

Sáng 23/9 theo lệnh MQ, họp mặt bạn bè tại quán cà phê De la Poste gần nhà thờ Đức Bà, có đứa trên 40 năm mới gặp, già hơn mập hơn, nhưng vẫn đùa giởn như xưa. Tối về nhớ ai ngũ không được, lại mở trang hội ngộ PBC, xem hết chuyện này đến chuyện khác, gặp chuyện 3 người bạn có nhắc về người cậu vừa mất ở Mỹ của mình, đọc đi đọc lại không chán, xem hình có cậu Chính cậu Chà… Tự nhiên lại muốn viết về chuyện 4 người bạn. Chuyện bắt đầu từ đệ tam, sau những cuộc chia tay và hội ngộ quần hùng đệ  tứ. Nhưng nói trước, chuyện kể này hơi buồn, chỉ dành cho các Bạn đang không được vui, xem cho buồn ngũ thì tốt hơn.

Bốn người đếm cho ngắn chứ bạn bè năm châu nếu kể cả luôn vợ chồng bồ bịch phải hơn bốn trăm, chưa kể mấy đứa mất dạng biền biệt như NVT, CNS, VKT, PVM, TDP, TPP, TNL…, dài lắm nhớ không hết. Bốn thằng gồm MĐ, TQ, NL, đương nhiên phải có tôi, nếu không ngu gì kể lễ. Thân nhau 3 đứa từ đệ thất thì có TQ và NL, đến đệ tam thì có thêm MĐ, và cũng đến đệ nhất thì MĐ vào Sài Gòn học, sau đó đi du học nước ngoài không biết nay về đâu, hy vọng còn sống vì không nghe ai nói đã chết, vái đừng tàng tàng như NDHD, học kỹ sư xong ngồi nhà mò ô chử Sudoku. Bốn đứa thân nhau, thân đến nỗi nhớ tên nhớ chuyện ông bà cha mẹ (cả mẹ kế) anh chị em từng đứa, sát sao nhất là tình cảnh mấy đứa em gái, luôn châm chọc cho bạn giận để vui là chính. Được quan tâm nhiều nhất là HH, em TQ, học sau một lớp, hiền nhút nhát chỉ cười ít dám nói tiếng Việt, sợ trật. Các năm thi nhóm bạn thân thường kéo nhau về nhà học chung, nhiều khi ngũ chung. Má TQ nấu cơm cho ăn để học, lần đầu tiên biết ăn cơm gia đình người “Tàu” phải tự bới tự gắp. Mẹ NL thì nấu khoai nấu bắp, cũng ăn để mà học. Mẹ MĐ thì mỳ quãng, bánh canh…, cũng nhắc ăn nhiều để học giỏi. Chán thật, sao lúc nào cũng ăn, cũng học. Giờ, ba bà mẹ đã đi xa, HNL cũng đã theo mẹ, TQ và MĐ không theo mẹ ruột mà theo mẹ mấy đứa nhỏ thật xa ở xứ người, tôi vẫn ngày tháng ê a bắt mấy ông bà nội sinh viên thế hệ HCM ráng học để mà ra trường có ăn.

Nói chuyện ăn học là tôi lại ngán tới cổ. Nhà nội Xóm Câu Đức Long, xứ biển nghèo thích ăn hơn học. Nếu không nhờ bên Ngoại Đức Thắng Phú Trinh có ăn lẫn học, chắc tôi bây giờ nếu không là chủ ghe lưới cào cũng là tài công tàu gỗ đánh bắt cá ngừ đại dương xa bờ ở tận Trường Sa hoặc câu cá mập tận xứ Philippin. Tiểu học ở với bên Ngoại. Nhờ ở với cậu Tám mới biết cậu Chính cậu Chà, nhờ ở với cậu Vân mới biết Thày Tùng từ nhỏ. Các bạn của 2 cậu, cứ gặp nhau ở nhà đường Duy tân là nhảy đầm, uống rượu Tây, đánh bài, bàn chuyện tán gái. Tôi chỉ loáng thoáng nghe lóm chuyện người lớn vì không hiểu tiếng Tây và còn phải canh cửa, chạy đi mua bài mua rượu mua thức ăn cho mấy cậu. Ở với Cậu Dì từ nhỏ, tôi bắt đầu nghe chuyện ăn học, nhập tâm từ từ. Sau này nói ăn học là tôi luôn nhắc mấy đứa em phải mang ơn nhà Ngoại. Không có nhà Ngoại chắc tôi không thấy được trường Phan Bội Châu, nói chi có cả đám bạn trai thanh nữ tú (lúc còn nhỏ).

HNL rất hiền, ba làm công chức Ty Công chánh, mẹ L. vợ công chức thời trước 75 chỉ lo nội trợ. Nhà HNL đông con không thua gì nhà tôi, anh em đều vào PBC, có cả HNH cùng học khóa 72, lớp P2 chị TS thì phải. Chơi thân, HNL. có nói dòng dõi gia đình gốc quan lại ngoài Huế, chỉ có ba của L. theo nghề trắc địa qua tận Kampuchia gặp được mẹ L., tôi nghĩ thầm hèn chi anh em đều được “ăn học” và hiền. Nhớ câu chuyện L. kể về tính thanh liêm của ông già, có lần nhà thầu giả vờ gửi lại dưới gầm bàn một gói tiền lớn, ông cụ xin phép trả lại không lấy. Sau này ra đời mỗi khi ai làm tương tự điều này với tôi, tôi nhớ đến ông già L. và cũng từ chối không nhận, tin hay không là tùy mấy bạn. HNL có ông ngoại trước sống ở K. , cáp duồng chạy về VN, hàng ngày ông đi lang thang, thu lượm giấy vụn đem về nhà, không phải để dành bán ve chai, mà đốt sạch vì cho rằng không nên để chữ nghĩa Ông Bà lăn lóc dơ dáy ngoài đường, cũng là chuyện ăn học. Vào Sài Gòn, HNL, HTQ, VTT học chung trường Nông Lâm Súc với Minh (A), ở chung nhà trọ chợ Nanchy (có cả NT, sau này đổi sang họ Mai…). Mỗi lần xuống thăm chơi là thấy mấy bạn ôm cour thực vật sinh vật gì đó dày cui toàn chữ La tinh ngoằn nghèo, uống cà phê vợt lén nói xấu M., lúc này nổi nhất trường NLS, mấy lớp đàn anh theo cả bầy đàn. Thỉnh thoảng các bạn rủ tôi lên thăm trường NLS, giới thiệu “lầu xanh”, ăn chè rồi về lại SG, rảnh thật. Sau 75, HNL chuyển qua BK học Thủy lợi chịu trễ 1 năm, HTQ, NTM vẫn còn tử thủ NLS.

Những ngày trước khi HTQ ra đi, nhóm bạn thân cũng rất buồn. Học xong, không được phân công nhiệm sở. Bà con, gia đình đi hết chỉ còn người cha từ lâu không còn sống chung ở lại BMT thì làm sao Q. ở lại, tình bạn không đủ sức giữ bạn tôi trong những ngày Sài Gòn vô cùng hỗn loạn. Những lúc theo Q. lên nhà quen mượn vàng để nộp, những lúc ngồi cà phê tại nhà vợ L., những lúc nằm ngũ chung tại ký túc xá Bách khoa, tôi có cảm giác Q. có cái gì muốn nói nhưng không thể nói. Ân hận mãi, ngày Q. cùng gia đình ra đi, tôi không có mặt tại bờ biển PT, hình như chỉ có L., có T…

Chuyện HNL ra đi cũng vậy. Mấy chục năm không nghe L. nói về căn bệnh ung thư. Đang đi dạy Cần Thơ, nghe điện thoại TVH, ngở ngàng nhưng như vậy là xong rồi. Về SG, lại nghe TVH gọi điện nhắc khẩn hơn, vội điện thông báo cho các bạn bè đồng nghiệp ngoài PT vào thăm, dặn dò đừng cho L. biết. Vào bệnh viện thăm, trúng ngay phòng một người thân trước đó đã nằm và đã mất, thấy lành lạnh. Những ngày còn lại nằm ở nhà, L. khá tỉnh, vợ L. cũng khá tỉnh, tôi thăm L. cũng tạo ra vẽ khá tỉnh, khuyên Lộc nếu khỏe lên ông Thày ở chợ Long Hoa Tây Ninh lấy thuốc Nam uống để an tâm hơn. Ra khỏi nhà L. là nước mắt cứ muốn trào, giờ phút sinh tử biệt ly sắp đến nhưng bạn tôi dường như chưa biết. Vài hôm sau, đang ở VT, L. điện thoại hỏi lại địa chỉ ông Thày, nói tôi gặp L. để bàn giao hồ sơ sổ sách tiền bạc Công ty mấy đứa làm ăn chung. Tôi nghẹn nhưng giả vờ nói mày còn khỏe không chết, bàn giao làm gì. Thật ra tôi dối, để bạn mình không nghĩ rằng sắp chết, mong rằng ơn cao Trời Phật cứu độ kéo dài mạng sống bạn thân nhất của mình càng lâu càng tốt. Nhưng bạn tôi vẫn chết sau đó vài ngày. Hôm đám tang L., bạn bè PBC đủ nhất, BK thì vắng nhiều, thôi kệ ai cũng có công việc riêng và lý do của mình. Tôi lên nghĩa trang Đa Phước sớm, ra ngay chỗ L. sẽ nằm, nhìn mộ người, nhìn trời mây, nhìn 2 lô đất mua sẳn của vợ chồng L. mà tôi khóc. Hôm đó có cả X. vào đưa đám, hỏi anh có nhớ em không, tôi cười nhẹ nhìn hình L. như cũng đang cười, muốn nhắn tôi nhớ bí mật đừng cho vợ L. biết. Ba tháng sau, Ba tôi mất. Về tang Ba, lại nghe H. đen, H. béo cũng vừa mất sau L.

Bạn bè 72 PBC đến lúc chia tay nhiều, tôi chỉ trách đường xa sao đi vội…

Phạm Sanh, P3/B2